Trống đồng Hoàng Hạ thuộc nền [[Văn hóa Đông Sơn, bảo vật quốc gia số 2 - đợt 1]] Bảo vật quốc gia là những hiện vật có giá trị đặc biệt về văn hóa, lịch sử được Nhà nước Việt Nam bảo vệ và bảo quản theo chế độ riêng biệt. Việc công nhận danh hiệu Bảo vật quốc gia phải do chính Thủ tướng Chính phủ quyết định sau khi có ý kiến thẩm định của Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia.

Quy định

Xe tăng T-54B số hiệu 843 tại Bảo tàng Lịch sử quân sự Việt Nam, bảo vật quốc gia số 29 - đợt 1 Điều 21 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật di sản văn hóa (2009) định nghĩa Bảo vật quốc gia phải có các tiêu chí sau đây:

Là hiện vật gốc độc bản;

Là hiện vật có hình thức độc đáo;

Là hiện vật có giá trị đặc biệt liên quan đến một sự kiện trọng đại của đất nước hoặc liên quan đến sự nghiệp của anh hùng dân tộc, danh nhân tiêu biểu; hoặc là tác phẩm nghệ thuật nổi tiếng về giá trị tư tưởng, nhân văn, giá trị thẩm mỹ tiêu biểu cho một khuynh hướng, một phong cách, một thời đại; hoặc là sản phẩm được phát minh, sáng chế tiêu biểu, có giá trị thực tiễn cao, có tác dụng thúc đẩy xã hội phát triển ở một giai đoạn lịch sử nhất định; hoặc là mẫu vật tự nhiên chứng minh cho các giai đoạn hình thành và phát triển của lịch sử trái đất, lịch sử tự nhiên.

Việc đưa di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia ra nước ngoài để trưng bày, triển lãm, nghiên cứu hoặc bảo quản phải bảo đảm: Đợt 2 (ký ngày 30/12/2013) 37 bảo vật Đợt 3 (ký ngày 14/01/2015) 12 bảo vật Đợt 4 (ký ngày 23/12/2015) 25 bảo vật Đợt 5 (ký ngày 22/12/2016) 14 bảo vật *Đợt 6 (ký ngày 25/12/2017) 24 bảo vật

Đợt 7 (ký ngày 24/12/2018) 22 bảo vật Đợt 8 (ký ngày 15/01/2020) 27 bảo vật Đợt 9 (ký ngày 31/12/2020) 24 bảo vật Đợt 10 (ký ngày 25/12/2021) 23 bảo vật Đợt 11 (ký ngày 30/1/2023) 27 bảo vật Đợt 12 (ký ngày 18/1/2024) 29 bảo vật *Đợt 13 (ký ngày 31/12/2024) 33 bảo vật

Danh sách

Dưới đây là danh sách các Bảo vật quốc gia của Việt Nam được Thủ tướng Chính phủ Việt Nam công nhận qua các đợt:

Đợt 1

Ngày 1 tháng 10 năm 2012, Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân, thay mặt Thủ tướng Chính phủ, ký Quyết định số 1426/QĐ-TTg công nhận 30 bảo vật quốc gia trong Đợt 1.

Bảo vật quốc gia sau khi được công nhận phải đi liền với chế độ "bảo quản đặc biệt". Song trên thực tế, nhiều địa phương không có điều kiện tài chính và cơ sở vật chất cho việc bảo quản, gìn giữ những hiện vật vô giá này, cũng không nhận được thêm kinh phí "bảo quản đặc biệt" từ Nhà nước. Vì thế, hầu như chưa có phương án bảo quản đặc biệt với từng bảo vật quốc gia như quy định của Luật Di sản văn hóa. Trong khi đó, sau khi có hiện vật được công nhận Bảo vật quốc gia, địa phương, đơn vị đang quản lý bảo vật phải chịu thêm nhiều áp lực về việc bảo quản, bảo tồn, bảo vệ... trong khi không có kinh phí, không có nhân lực. Rất nhiều bảo vật quốc gia từ các thành phố lớn cho đến các di tích tại làng xã đều không được bảo quản và bảo vệ đúng mức, càng không có chú thích hay hướng dẫn tại nơi trưng bày. Nhiều bảo vật quốc gia được cất kĩ và khóa chặt không cho khách tham quan vì không có diện tích trưng bày và lo sợ mất cắp.

Nhiều vụ việc xâm hại đến bảo vật quốc gia được thông tin trên báo chí, trong đó chủ yếu do trộm cắp và cả do sự thiếu hiểu biết của chính những người quản lý hiện vật như: Đầu tượng Phật chùa Ngô Xá bị mất cắp rồi sau tìm lại được, tượng Phật Quan Âm chùa Mễ Sở mất trộm hai lần rồi lại tìm thấy, bia Sùng Thiện Diên Linh chùa Long Đọi Sơn bị vệ sinh bằng cách dùng giấy ráp, bàn chải sắt đã làm sứt hết chữ, tranh Vườn xuân Trung Nam Bắc bị vệ sinh bằng bột chu làm bong tróc sơn.

Năm 2019, Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Ninh đã ban hành quyết định công nhận 11 điểm du lịch trên địa bàn tỉnh, trong đó, có các di tích đang lưu giữ các bảo vật quốc gia. Việc công nhận các điểm du lịch này nhằm tạo điều kiện để các doanh nghiệp lữ hành chủ động trong việc lên kế hoạch xây dựng, thiết kế sản phẩm du lịch. Từ năm 2018, Tổng cục và các bảo tàng thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã triển khai thử nghiệm các tour du lịch như gắn liền với các di sản và bảo vật quốc gia. Đây là những hành động cụ thể đầu tiên trong việc phát huy giá trị bảo vật quốc gia đến công chúng và khách du lịch. Tuy nhiên còn rất nhiều vấn đề liên quan đến bảo vật quốc gia vể cả pháp luật và quản lý văn hóa cần phải xử lý.