✨Họ Thài lài
Họ Thài lài hay Họ Rau trai (tên khoa học: Commelinaceae) là một họ thực vật có hoa. Hệ thống APG III năm 2009 (không đổi so với hệ thống APG năm 1998), công nhận họ thực vật này và gắn nó vào bộ Commelinales trong nhánh Thài lài (commelinids) của thực vật một lá mầm.
Họ này đa dạng ở vùng nhiệt đới của cả Cựu thế giới lẫn Tân thế giới, với một số chi có mặt ở cả hai khu. Sự biến thiên về hình thái, đặc biệt ở hoa và cụm hoa, được coi là đặc biệt cao ở thực vật hạt kín. Nhiều loài được trồng làm cảnh.
Đặc điểm
Các loài trong họ Commelinaceae thường là cây lâu năm, nhưng một lượng nhỏ loài là cây một năm. Về cơ bản chúng là cây sống trên cạn, ngoại trừ các loài của chi Cochliostema là thực vật biểu sinh. Các loài thường có tập tính mọc thẳng hoặc bò trườn nhưng hướng lên, thường lan tỏa bằng cách mọc rễ ở các mấu mắt hay bằng thân bò lan. Trong thân cây hơi nhớt (khi ta bẻ hoặc ngắt cây). Một số loài có thân rễ, còn các chi Streptolirion, Aetheolirion, và một số loài của chi Spatholirion là dạng dây leo. Rễ hoặc là dạng rễ chùm hoặc tạo thành củ.
Các chi
Họ Thài lài được chia thành hai phân họ, 40 chi, và 650-652 loài (theo số liệu tháng 8 năm 2005):
- Commelinoideae: 38 chi và 640 loài: Aetheolirion Amischotolpe Aneilema: Chi Cỏ rươi, khoảng 65 loài Anthericopsis Belosynapsis * Belosynapsis kewensis Buforrestia Callisia Cochliostema Coleotrype Commelina (Chi Thài lài): 170 loài [[Commelina hasskarlii ]] * Cyanotis: 50 loài Cyanotis somalensis, ở Đông Phi Dichorisandra Dictyospermum Elasis Floscopa: Chi Cỏ đầu rìu Geogenanthus Gibasis (Gibasis geniculata - Voan cô dâu Tahiti) Gibasoides Matudanthus Murdannia: 50 loài [[Murdannia nudiflora ]] Palisota Plowmanianthus Pollia Polyspatha Pseudoparis Rhopalephora Sauvallea Siderasis Spatholirion Stanfieldiella Streptolirion Thyrsanthemum Tinantia Tradescantia: 70 loài. Trong đó có các loài trước đây được xếp vào các chi Campelia, Cymbispatha, Mandonia, Neomandonia, Neotreleasea, Rhoeo, Separotheca, Setcreasea, Treleasea và Zebrina. Tricarpelema Tripogandra Weldenia
- Cartonematoideae: 2 chi và 12 loài. Cartonema, ở Australasia. Triceratella, ở Zimbabwe.
Phát sinh chủng loài
Cây phát sinh chủng loài của họ Commelinaceae trong bộ Commelinales vẽ dưới đây lấy theo APG III.
Họ Commelinaceae là một nhóm đơn ngành được hỗ trợ tốt trong phân tích của Burns. et al. (2011). Dưới đây là biểu đồ phát sinh chủng loài của phần lớn các chi trong họ Commelinaceae dựa theo trình tự DNA từ gen lạp thể rbcL. Tất cả các nhánh chỉ ra trong biểu đồ đều có độ hỗ trợ tự khởi động từ 80% trở lên.