✨Hoàng Liên Chân Gà – Dược Liệu Quý Trong Y Học Cổ Truyền

Hoàng Liên Chân Gà từ lâu đã được Đông y sử dụng để chữa nhiều bệnh khác nhau như viêm ruột, tiêu chảy, lỵ, trĩ, viêm túi mật, sốt cao, viêm gan, hoàng đản, viêm ngứa ngoài da, mụn nhọt. Loại thảo dược này được biết đến với đặc điểm thân rễ có hình dáng giống như chân con gà, có màu vàng và vị rất đắng.- Tên gọi: Hoàng Liên Chân Gà.

• Ngoại hình: Thân rễ cong queo giống chân gà, màu vàng, vị đắng.

• Đặc tính: Cây thuộc loại thảo, sống lâu năm, cao từ 15-35cm, thân mọc thẳng, phân nhánh phía trên. Lá cây có cuống dài, chia làm 3 thùy chính. Mép lá khía răng không đều, thùy giữa giống tam giác cân, xẻ thùy dạng lông chim.

• Hoa và quả: Cụm hoa gồm 3-5 hoa nhỏ màu vàng, mọc tụ tán. Quả có màu nâu đen.- Chất chính: Thân rễ Hoàng Liên chứa 5-8% alcaloid, trong đó berberin là thành phần chủ yếu. Ngoài ra, còn có worenin, coptisin, palmatin và các alcaloid khác.

• Biến đổi theo mùa: Hàm lượng berberin cao nhất vào khoảng tháng 9-10 tại thân rễ và rễ nhỏ. Ở lá già trước khi rụng (tháng 10), hàm lượng alcaloid cũng tăng.Tùy theo phương pháp chế biến, dược liệu sẽ có tính chất và công dụng khác nhau. Dưới đây là một số cách chế biến phổ biến:

• Hoàng liên phiến: Rễ Hoàng Liên được rửa sạch, thái phiến, phơi hoặc sấy khô.

• Hoàng liên chích rượu: Rễ được tẩm rượu và sao vàng.

• Hoàng liên chích gừng: Rễ tẩm dịch gừng, sao vàng.

• Hoàng liên chích giấm: Rễ tẩm giấm, sao vàng.

Lưu ý: Mỗi phương pháp chế biến đều có công dụng ưu tiên đối với các bệnh khác nhau. Ví dụ, Hoàng liên chích rượu ưu tiên tác dụng ở thượng tiêu, chích giấm ưu tiên ở trung tiêu.- Hoạt chất: Berberin có phổ kháng khuẩn rộng, ức chế vi khuẩn như Shigella, Staphylococcus aureus, Vibrio cholera, và các ký sinh trùng đường ruột.

• Cơ chế: Berberin ức chế sinh tổng hợp ARN và protein ở vi khuẩn.- Nước sắc Hoàng Liên có khả năng ức chế sự phát triển của virus cúm chủng PR8 khi thí nghiệm trên phôi gà.- Dịch chiết Hoàng Liên có khả năng ức chế sự phát triển của nấm gây bệnh ngoài da khi pha loãng tỉ lệ 1:30.- Dịch chiết từ Hoàng Liên giúp tăng tiết dịch nước bọt, dịch vị và dịch mật, đồng thời hỗ trợ hoạt động tiêu hóa của dạ dày và ruột.- Berberin còn có tác dụng kích thích tim, giãn động mạch vành, hạ thân nhiệt, lợi mật, hạ huyết áp, và phòng ngừa xơ vữa động mạch.- Không nhầm lẫn: Cần tránh nhầm lẫn với các loại cây thuốc khác cũng có tên Hoàng Liên như Hoàng Liên gai (Berberis wallichiana), Hoàng Liên ô rô (Mahonia bealii), và Thổ Hoàng Liên (Thalictrum foliolosum).

• Tính vị: Hoàng Liên có vị đắng, tính hàn, do đó khi sử dụng cần tuân thủ liều lượng và chỉ định để tránh gây hại cho cơ thể.Trong y học cổ truyền, Hoàng Liên Chân Gà được sử dụng để thanh nhiệt, giải độc, táo thấp và kháng viêm. Các công dụng chính bao gồm:

• Chữa viêm ruột, tiêu chảy, lỵ.

• Giảm viêm túi mật, hỗ trợ điều trị viêm gan.

• Hạ sốt, chữa hoàng đản (vàng da).

• Trị viêm ngứa ngoài da, mụn nhọt.