✨Phan Lưu Thanh

Phan Lưu Thanh (1906–1983), bí danh Thừa Thanh, Hoài Việt, là một nhà cách mạng Việt Nam, Bí thư Tỉnh ủy Phú Yên đầu tiên của Đảng Cộng sản Đông Dương, nguyên Đại biểu Quốc hội khóa I, II, III.

Thân thế

Phan Lưu Thanh sinh ngày 1 tháng 1 năm 1906 tại xóm Đồng Bé, xã Xuân Long, tổng Xuân Phong, huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên (nay là khu phố Long Bình, thị trấn La Hai). Ông là con thứ sáu trong một gia đình Nho học.

Hoạt động cách mạng

Ban đầu, ông tham gia Hưng nghiệp hội xã ở La Hai, là cơ sở buôn bán được tổ chức bởi Chi bộ Phú Yên của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên. Năm 1929, ông vào Sài Gòn, học lái xe ở trường cơ khí Chu Văn Hai. Tại đây, ông được Nguyễn Chương và Tư Rèn tuyên truyền, giác ngộ chủ nghĩa cộng sản. Vào ngày 1 tháng 5 (Quốc tế Lao động) và 1 tháng 8, hai ông đã tổ chức rải truyền đơn kêu gọi người dân đứng lên đấu tranh và treo cờ đỏ búa liềm tại tỉnh lỵ. Ngày 5 tháng 10, tại nhà riêng, ông đã tổ chức hội nghị thành lập Chi bộ Đảng Cộng sản đầu tiên trong tỉnh do ông làm Bí thư. Qua bốn tháng, từ Chi bộ đầu tiên, tỉnh Phú Yên đã thành lập được 17 Chi bộ với 78 Đảng viên, tập trung ở huyện Đồng Xuân, Tuy An và phủ Tuy Hòa. Tháng 3, ông được điều về Phân ban Xứ ủy làm Trưởng ban Ấn loát, phụ trách in ấn, phân phát tài liệu, bàn giao lại nhiệm vụ Tỉnh ủy cho Trần Toại.

Tháng 6, Trần Toại bị ốm nặng, Phan Lưu Thanh được cử về Phú Yên tiếp nhận nhiệm vụ Bí thư Tỉnh ủy để tiếp tục chỉ đạo các cuộc đấu tranh. Ngày 13 tháng 7, thực dân Pháp tiến hành "khủng bố trắng", khoảng 500 người bao gồm cả Đảng viên Cộng sản và người dân bị bắt giữ, trong đó có Nguyễn Huấn, Cao Lộc, Nguyễn Đức, Nguyễn Thốn, Nguyễn Khắc Khoan,... Ngày 28 tháng 10, tại Sông Cầu, tòa án thực dân mở phiên tòa xử "án hội kín ở Phú Yên", ông bị phán 15 năm tù lưu đày biệt xứ, giam giữ ở nhà đày Buôn Ma Thuột.

Tháng 7 năm 1935, ông ra tù và bị an trí ở La Hai, nhưng vẫn âm thầm hoạt động khôi phục tổ chức Đảng.

Năm 1954, Hiệp định Genève được ký kết, ông tập kết ra Bắc, tham gia Cải cách ruộng đất., Bí thư Đảng ủy Bệnh viện Bạch Mai.

Gia đình

Vợ ông là bà Nguyễn Thị Cúc, từng tham gia canh gác cho các hội nghị của các cơ quan Đảng bộ của tỉnh Phú Yên. Ngày 2 tháng 7 năm 2022, thành phố Tuy Hòa quyết định khai trương hai tuyến phố đi bộ trên đường Lê Trung Kiên và Phan Lưu Thanh.

Tên của ông được đặt cho một trường Trung học cơ sở ở huyện Đồng Xuân.