✨Trưng cầu dân ý về hiến pháp Chile năm 2023

Một cuộc trưng cầu ý dân về hiến pháp được tổ chức tại Chile vào ngày 17 tháng 12 năm 2023 về dự thảo hiến pháp do một ủy ban chuyên gia soạn thảo và được Hội đồng Lập hiến sửa đổi. Dự thảo hiến pháp được Hội đồng Lập hiến thông qua vào ngày 30 tháng 10 và đưa ra trưng cầu ý dân vào ngày 17 tháng 12.

Kết quả trưng cầu ý dân cho thấy dự thảo hiến pháp bị 56% bác bỏ với tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu là 84,48%.

Bối cảnh

Ngày 4 tháng 9 năm 2022, một cuộc trưng cầu ý dân được tổ chức tại Chile về dự thảo hiến pháp do Hội nghị lập hiến soạn thảo vào đầu năm. Dự thảo hiến pháp được coi là một trong những hiến pháp tiến bộ nhất thế giới nhưng bị nhiều cử tri chỉ trích là quá phân cực, "quá dài, quá thiên tả và quá cấp tiến", những tranh cãi này làm trì trệ quá trình soạn thảo hiến pháp. Kết quả trưng cầu ý dân cho thấy 62% cử tri bác bỏ dự thảo hiến pháp. Do đó, Hiến pháp 1980 vẫn tiếp tục có hiệu lực.

Thỏa thuận vì Chile

Tháng 12 năm 2022, Quốc hội Chile công bố "Thỏa thuận vì Chile" để tiến hành soạn thảo hiến pháp mới với các quy tắc khác. Thỏa thuận quy định một cơ quan dân cử gồm 50 thành viên sẽ soạn thảo hiến pháp dựa trên dự thảo sơ bộ do một ủy ban chuyên gia gồm 24 ủy viên được Quốc hội bổ nhiệm chuẩn bị. Ngoài ra, một cơ quan gồm 14 thành viên được Quốc hội bổ nhiệm sẽ thẩm tra dự thảo hiến pháp để đảm bảo phù hợp với 12 nguyên tắc cơ bản về thể chế được quy định trong thỏa thuận.

Quốc hội thông qua thỏa thuận vào tháng 1 năm 2023. Đảng Cộng hòa và Đảng Nhân dân không tham gia vào thỏa thuận nhưng đồng ý tham gia bầu cử. Quy trình lập hiến gồm hai cơ quan: một Ủy ban chuyên gia do Quốc hội bổ nhiệm và một Hội đồng Lập hiến dân cử.

Bầu cử Hội đồng Lập hiến được tổ chức vào tháng 5. Thành phần Hội đồng Lập hiến phải cân bằng về giới và có người bản địa tham gia. Dự thảo hiến pháp phải được ít nhất ba phần năm số thành viên Hội đồng Lập hiến tán thành, thấp hơn mức hai phần ba trong hội nghị lập hiến trước. Khác với hội nghị lập hiến trước, số ghế dành cho người bản địa không cố định mà phụ thuộc vào số phiếu bầu mà họ nhận được. Ủy ban chuyên gia soạn thảo dự thảo sơ bộ từ ngày 6 tháng 3 đến ngày 6 tháng 6 và Hội đồng Lập hiến bắt đầu công việc vào ngày 6 tháng 6 năm 2023. Hội đồng Lập hiến phải làm xong dự thảo hiến pháp trước ngày 6 tháng 11 và phải trưng cầu ý dân về dự thảo hiến pháp vào ngày 17 tháng 12 năm 2023.

Quá trình soạn thảo

Dự thảo hiến pháp được hai cơ quan soạn thảo: một Ủy ban Chuyên gia gồm 24 thành viên và một Hội đồng Lập hiến gồm 50 thành viên.

Ủy ban Chuyên gia

Ủy ban chuyên gia () gồm 24 ủy viên, được thành lập để giúp hội nghị lập hiến lần thứ hai soạn thảo dự thảo hiến pháp. Ủy ban chuyên gia có nhiệm vụ soạn thảo dự thảo hiến pháp cho Hội đồng Lập hiến sử dụng làm điểm khởi đầu trong quá trình soạn thảo hiến pháp.

Ngày 6 tháng 3 năm 2023, Ủy ban Chuyên gia họp phiên khai mạc tại trụ sở cũ của Quốc hội Chile dưới sự chủ trì của Hernán Larraín. Sau phiên khai mạc, Ủy ban chuyên gia bầu chủ tịch và phó chủ tịch. Chủ tịch Ủy ban được bầu theo đa số phiếu và phó chủ tịch Ủy ban là ủy viên có số phiếu cao thứ hai, trong trường hợp hòa thì sẽ thiết lập một thủ tục để chọn giữa hai ủy viên có số phiếu cao nhất. Ủy ban có nhiệm vụ soạn thảo dự thảo hiến pháp sơ bộ để Hội đồng Lập hiến bắt đầu thảo luận từ ngày 7 tháng 6. Sau khi Hội đồng Lập hiến được thành lập vào tháng 6, các ủy viên có quyền tham dự các phiên họp, ủy ban và phát biểu nhưng không được biểu quyết. giành được ba phần năm số ghế Hội đồng Lập hiến để tự do soạn thảo dự thảo hiến pháp mà không bị phe cánh tả phủ quyết, đánh dấu sự đảo ngược so với đa số cánh tả đã tự do soạn thảo dự thảo hiến pháp đầu tiên vào năm 2021 giành được 34% số phiếu bầu và 23 ghế, nắm quyền phủ quyết các sửa đổi. Liên minh cánh tả của Tổng thống Boric giành được khoảng 28% số phiếu bầu và 16 ghế, trong khi một liên minh riêng biệt của các đảng cánh hữu truyền thống giành được hơn 21% số phiếu bầu và 11 ghế. Liên minh người bản địa giành được một ghế, trong khi các đảng trung dung không giành được ghế nào.

Lập trường các đảng

Thăm dò ý kiến

liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Persona_con_lienzo_de_la_opci%C3%B3n_%22En_Contra%22_en_el_plebiscito_constitucional_de_2023.jpg|nhỏ|Băng biểu ngữ phản đối dự thảo hiến pháp.

Kết quả

Kết quả trưng cầu ý dân cho thấy 56% cử tri Chile bỏ phiếu không đồng ý với dự thảo hiến pháp, với tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu là 83,37%. Đây là dự thảo hiến pháp thứ hai bị bác bỏ sau khi dự thảo hiến pháp đầu tiên bị bác bỏ vào năm 2022, cho thấy sự thất bại của cả phe cánh tả, là bên soạn thảo dự thảo đầu tiên, và cánh hữu, là bên soạn thảo dự thảo thứ hai. ngoại trừ ở Vùng Magallanes.

Ở nhóm cử tri nữ dưới 34 tuổi, 70,1% bỏ phiếu chống.