✨Chi Tắc kè

Chi Tắc kè (danh pháp khoa học: Gekko) là một chi động vật gồm khoảng 76 loài trong họ Tắc kè. Tên của chi Gekko được đặt theo tên của loài phổ biến Gekko gecko, vốn được gọi trong nhiều ngôn ngữ khác nhau theo tiếng kêu của loài này vào mùa giao phối (tắc kè, token, gekk-gekk hay Poo-Kay). Một số loài trong chi hiện được xếp vào mục quý hiếm (Near Threatened) hoặc bị đe dọa tuyệt chủng (Vulnerable).

Đặc điểm sinh học

Hầu hết các loài trong chi Tắc kè đều có đuôi dài, thân phủ vảy, chân có màng giác bám thích hợp cho việc leo trèo, mắt có con ngươi mở rộng trong bóng tối. Thức ăn chủ yếu là các loài côn trùng nhỏ, ngoài ra một số loài còn ăn cả trái cây, các động vật có vú và bò sát nhỏ. Các loài trong chi sống chủ yếu ở các vùng rừng ẩm ướt, sinh hoạt về đêm.

Các loài

Danh sách dưới đây liệt kê 78 loài, trong đó 76 loài lấy theo The Reptile Database, và bổ sung 2 loài từ chi Luperosaurus. Chúng được phân chia thành 7 phân chi như sau: ** Gekko verreauxi – Tắc kè lớn Andaman.

• Phân chi Japonigekko: Loài điển hình Gekko (Japonigekko) japonicus. Gekko aaronbaueri – Thằn lằn đá Aaron Bauer. Gekko adleri – Tắc kè Adler. Gekko auriverrucosus – Tắc kè Sơn Tây Gekko bonkowskii – Tắc kè Bonkowski. Gekko canhi – Tắc kè Cảnh. Gekko chinensis – Tắc kè Trung Quốc Gray. Gekko guishanicus – Tắc kè Quy Sơn. Gekko hokouensis – Tắc kè Giang Tây, tắc kè Duyên Sơn, tắc kè Hà Khẩu. Gekko japonicus – Tắc kè Nhật Bản Schlegel. Gekko kwangsiensis – Tắc kè Quảng Tây. Gekko lauhachindai – Tắc kè hang Lauhachinda Gekko liboensis – Tắc kè Libo. Gekko melli – Tắc kè Mell. Gekko nadenensis – Tắc kè Naden. Gekko palmatus – Tắc kè chân màng. Gekko scabridus – Tắc kè Vân Nam. Gekko scientiadventura – Tắc kè Phong Nha. Gekko sengchanthavongi – Tắc kè Sengchanthavong. Gekko shibatai Gekko similignum Gekko subpalmatus Gekko swinhonis – Tắc kè Bắc Kinh. Gekko taibaiensis – Tắc kè Thái Bạch, tắc kè Minh Đào (宋鸣涛). Gekko tawaensis – Tắc kè Tawa. Gekko thakhekensis – Tắc kè Thakhek. Gekko truongi – Tắc kè Trường. Gekko vertebralis Gekko vietnamensis – Thằn lằn đá Việt Nam, tắc kè đá Việt Nam. Gekko wenxianensis incertae sedis. Gekko yakuensis – Tắc kè Yakushima. incertae sedis.
• Phân chi Ptychozoon. Nguyên là chi Ptychozoon: Loài điển hình Ptychozoon homalocephalum = G. kuhli. Gekko bannaense – Tắc kè bay Bản Nạp. Gekko cicakterbang – Tắc kè bay Malaysia. Gekko horsfieldii – Tắc kè bay Horsfield. Gekko intermedium – Tắc kè bay trung gian. Gekko kabkaebin – Tắc kè bay Lào. Gekko kaengkrachanense – Tắc kè bay Kaeng Krachan. Gekko kuhli – Tắc kè bay Kuhl. Gekko lionotum – Thạch sùng đuôi thùy, tắc kè lượn lưng nhẵn, tắc kè bay Myanmar. Gekko nicobarensis – Tắc kè lượn Nicobar. Gekko tokehos – Tắc kè bay Campuchia. Gekko popaense – Tắc kè bay núi Popa. Gekko trinotaterra – Thạch sùng đuôi ba thùy.
• Phân chi Rhacogekko: Loài điển hình Gekko (Rhacogekko) rhacophorus. Gekko rhacophorus – Tắc kè bay Sabah. Gekko sorok
• Phân chi Sundagekko: Loài điển hình Gekko (Sundagekko) vittatus. Gekko badenii – Tắc kè vàng, tắc kè đá núi Bà Đen. Gekko boehmei – Tắc kè Böhme. Gekko brooksii = Luperosaurus brooksii – Thằn lằn đá Cà Ná, tắc kè đá Cà Ná. Gekko flavimaritus Gekko grossmanni – Tắc kè Grossmann. Gekko iskandari – Tắc kè chân lòng thòng Pak Djoko. Gekko lauhachindai – Tắc kè hang Lauhachinda. Gekko petricolus – Tắc kè sa thạch. Gekko remotus Gekko russelltraini – Tắc kè đá Russell Train. Gekko takouensis – Tắc kè đá Tà Kóu. Gekko vittatus – Tắc kè sọc.
• Phân chi Pseudosundagekko: ** Gekko gulat – Tắc kè Gulob. Nguyên xếp trong chi Luperosaurus.
• Phân chi Archipelagekko: Loài điển hình Gekko (Archipelagekko) mindorensis. Gekko athymus – Tắc kè Brown. Gekko carusadensis – Tắc kè hang đá vôi Luzon. Gekko coi Gekko crombota – Tắc kè Babuyan Claro. Gekko ernstkelleri Gekko gigante – Tắc kè Gigante. Gekko kikuchii – Tắc kè Botel. Gekko mindorensis – Tắc kè đĩa hẹp Mindoro. Gekko monarchus – Tắc kè nhà đốm. Gekko palawanensis – Tắc kè Palawan. Gekko porosus – Tắc kè Taylor. Gekko romblon – Tắc kè Philippines. ** Gekko rossi – Tắc kè Calayan Ross.

Tình trạng phân bố

• Loài sắp nguy cấp (Vulnerable): Gekko ernstkelleri, Gekko gigante và Gekko swinhonis.
• Loài sắp bị đe dọa (Near Threatened): Gekko athymus.
• Loài thiếu dữ liệu (Data Deficient): Gekko auriverrucosus, Gekko badenii, Gekko grossmanni, Gekko kikuchii và Gekko scabridus.
• Loài ít quan tâm (Least Concern): Gekko chinensis, Gekko hokouensis, Gekko mindorensis, Gekko palawanensis, Gekko porosus, Gekko romblon, Gekko smithii và Gekko tawaensis.

Phát sinh chủng loài

Cây phát sinh chủng loài của các phân chi trong phạm vi chi Gekko dựa theo Wood et al. (2020).

Hình ảnh